Monitoring jakości gleby pozwoli na zbadanie zmian związanych ze zmianą danego gruntu. Ma to na celu dokładną analizą właściwości chemicznych, w zależności od danego przedziału czasu. Gleba jest górną warstwą litosfery, składa się różnych części mineralnych, wody glebowej, materii organicznej, powietrza glebowego, obejmuje wierzchnią warstwę gleby i podglebia.
Poprzez badanie zanieczyszczenia gleby lub ziemi rozumiemy pobieranie próbek oraz związane z tymi pomiarami badania mające na celu analizę jakości gleby. Zanieczyszczenie powierzchni ziemi jest oceniane na podstawie danych pokazujących przekroczenia dopuszczalnych substancji, które wpływają negatywnie na zdrowie ludzi lub stan środowiska.
Monitoring gleb może obejmować swoim zakresem szeroką grupę gruntów. Pierwszą z nich są tereny mieszkaniowe, inne tereny zabudowane, zurbanizowane tereny niezabudowane, grunty rolne zabudowane, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. Można je określić jako ogólnomieszkaniowe, czyli takie przeznaczone dla człowieka.
Drugą grupą gruntów są grunty orne, przykładowo sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty pod rowami, grunty pod stawami, ogródki działkowe. One również mogą wymagać monitoringu gleb.
Trzecią grupą gruntów są lasy, czyli grunty zadrzewione lub zakrzewione, nieużytki, lecz również tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, z dużą ilością drzew oraz inne tereny, szczególności użytki ekologiczne lub będące pod ochroną.
Ostatnią grupą gruntów są tereny przemysłowe, czyli fabryki, użytki kopalne, tereny komunikacyjne. To one bardzo dużym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Na tych terenach monitoring gleb ma bardzo duże znaczenie.
Na podstawie zebranych danych jest przeprowadzona ocena ryzyka dla ludzi obejmująca w szczególności analiza substancji toksycznych, rozumianą jako obecność substancji powodującej ryzyko w środowisku. Kolejnymi szkodliwym dla człowieka substancjami, są te o działaniu rakotwórczym lub mutagennym – czyli takie, które mogą spowodować wystąpienie nowotworów związanych z obecnością danej substancji w środowisku.
Dzięki ustaleniu powodów, mogących być przyczyną zanieczyszczenia oraz sporządzeniu listy substancji, które powodują możliwe ryzyko – jesteśmy w stanie dokonać niezbędnych badań, które pozwolą na wyeliminowanie niekorzystnych dla człowieka substancji oraz podjęcie odpowiednich działań mających na celu przywrócenie jakości gleby w środowisku. Dzięki takiemu procesowi dbamy o jakość gleby w naszym środowisku naturalnym.